De manier van werken van de Zeeuwse Huiskamer, de opzet en het idee hebben alles te maken met Petra de Braal van kasus.nu die aan het begin van het project stond. De Zeeuwse Huiskamer is een groot project en je zou af en toe het overzicht verliezen van het wat en hoe, maar als je met Petra praat, valt alles gelijk weer op zijn plaats. Toen we dat hadden bedacht, bedachten we ook dat we haar nog nooit aan het woord hadden gelaten op het blog. Een gemiste kans en daarom vroegen we haar naar de ideeën achter de Zeeuwse Huiskamer en alles wat de Zeeuwse Huiskamer de Zeeuwse Huiskamer maakt.
Kun je iets vertellen over het werkproces van de Zeeuwse Huiskamer?
We zijn met allerlei partijen bezig met langer thuis wonen: inwoners van Zeeland natuurlijk, maar ook bedrijven, overheid, scholen. Ze moeten daar allemaal op inspelen, maar je merkt dat organisaties dat vaak doen op een manier waarop ze al lange tijd werken. Voor een school duurt het bijvoorbeeld lang om het curriculum aan te passen. Er is een enorme kloof tussen die partijen en het dagelijks leven van mensen. Die kloof is waar we in zijn geïnteresseerd. We proberen een dialoog tussen die twee partijen op gang te brengen. ‘Hoe ziet het leven van de mensen eruit? Ga eens met ze praten.’ De Zeeuwse Huiskamer heet de Zeeuwse Huiskamer omdat het over het dagelijks leven gaat. En je huiskamer is vaak een belangrijke plek in je leven.
En als we zo ver zijn, dat die dialoog er is, kijken we wat voor rol wij daarin kunnen hebben, in plaats van dat we zeggen: ‘dit zijn we en dit hebben we voor je.’
Daar hoort bij dat je klein begint. Eerst luisteren en kijken en ontdekken wie je bent en van daaruit verder.
Geef daar eens een voorbeeld van?
Rilland is een goed voorbeeld. We hebben daar heel veel mensen gesproken. Daar kwam uit dat verbondenheid heel belangrijk is voor het dorp. Als je kinderen er niet wonen, zorg je dat je een goede relatie met de buren hebt. Dat soort kennis moet je gebruiken. Daar moet je op aansluiten als gemeenten bijvoorbeeld en niet op je eigen organisatiestructuren.
In ’s-Heer Hendrikskinderen hadden we een bespreking met de gemeente. Ze wilden alle 75-plussers in beeld hebben om te kunnen checken of er wat met hun is, maar de kerk bezoekt ook iedereen van 75-plus.
De eenvoud van hoe mensen met elkaar leven bevat heel veel kennis waarmee je middelen veel praktischer en effectiever in kunt zetten. Het proces van samen verantwoordelijk zijn vind ik daarbij minstens zo belangrijk.
Richt de Zeeuwse Huiskamer zich op senioren?
Nee, zeker niet. Maar we wel begonnen met projecten gericht op ouderen, want we wilden zoals ik al zei, klein beginnen. Maar via ouderen bereik je ook jongeren. Er zijn mantelzorgers en veel contacten die we legden liepen via zonen of dochters.
Vertel eens over Rilland en ’s-Heer Hendrikskinderen
Ze hebben allebei een eigenheid. We hebben die eigenheid als uitgangspunt genomen want juist op die manier kun je er meer ontdekken. Wat blijkt, is dat in twee dorpen die heel erg verschillend zijn verbondenheid heel erg belangrijk is. Maar tegelijk is dat in die dorpen allebei heel anders georganiseerd en dus moet je (als gemeente, overheid of instantie) je aanbod ook anders organiseren.
Essentieel is dat je kijkt of er een sleutelfiguur is of dat die er zou kunnen komen. Dat werkt in beide dorpen heel verschillend, omdat ze zo anders zijn. Om ze even heel zwart-wit tegenover elkaar te zetten: In ’s-Heer Hendrikskinderen wonen over het algemeen vrij mobiele inwoners die kinderen of familie in de buurt hebben. Ze zijn erg zelfredzaam. Rilland bestaat uit 52 verschillende culturen. Het dorp is gewend aan een grote diversiteit. Er wonen veel mensen uit Turkije, maar ook Zuid-Holland en Noord-Brabant. De tussengeneratie ontbreekt een beetje in dit dorp. Die is weggetrokken.
Dat is fantastische en waardevolle kennis die nog veel te weinig wordt gebruikt.
Wat haalt je bij zo’n dorp? Of bij een ander onderdeel van het project?
Doordat we in een dorp beginnen, is een gemeente partner. Andere partijen komen daar direct bij en andere partners komen we tegen door het proces. Dingen die we onderweg tegenkomen, bepalen mede waar het naartoe gaat.
Ik heb heel veel ideeën over hoe je met mensen omgaat. Zowel als ik aan het werk ben als privé. Ik laat heel veel ruimte om die te ontwikkelen. Zo blijft de Zeeuwse Huiskamer zich ook ontwikkelen. Van klein naar groot; van een fysieke huiskamer met ouderen naar hele dorpen waar thematisch naar de problematiek van langer thuis wonen wordt gekeken. Dit alles met een enorme diversiteit aan partnerpartijen.
Maar waarom dan bijvoorbeeld de keuze voor een thematraject als Over Leven met Kanker?
Als je met mensen gaat praten, kom je allerlei thema’s tegen. Dementie komt al snel naar voren want het is een probleem dat veel speelt als je kijkt naar langer thuis blijven wonen.
Hetzelfde geldt voor kanker. Vroeger was dat een ziekte voor in het ziekenhuis, maar nu zijn veel meer patiënten thuis. En dan blijkt dat info over dat onderdeel ontbreekt. Daar komen dan heel andere problemen bij kijken zoals financiële uitdagingen en omgang met familie, vrienden en collega’s. Met partijen die daar ook mee bezig zijn, kun je dan verhalen brengen die daarover gaan. Samen ervaren wat het betekend om daar tegenaan te lopen zorgt dat oplossingen ook dichterbij komen.
Dat zie je nu bijvoorbeeld ook in Goes. De analyse die we daar van het dorp gemaakt hebben, gaan we nu ook van de gemeentelijke organisatie zelf maken en je kunt dus ook kijken hoe dat proces dan gaat als zij weer naar een ander dorp gaan kijken.
Ik laat een bepaalde manier van werken zien die bij deze tijd hoort en ik ben daarnaast heel praktisch. Iedereen krijgt een rol: mensen die in het bepaald veld werken, studenten die er iets van kunnen leren. En verhalen staan centraal.
Door te werken hoe we werken en door te laten zien hoe we werken, wil ik dat mensen het zelf ook zo gaan doen. Daarom werken mensen ook graag mee. Ze leren er zelf ook van. Dat geeft me de passie om dit te doen. Het resultaat komt er vanzelf als de intrinsieke werkwijze er is.
